To, w jaki sposób się odżywiamy, ma kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia. Dotyczy to również insulinooporności. Prawidłowo zbilansowana dieta jest jednym ze sposobów leczenia tego schorzenia.
Rozmawiamy z dietetyk Katarzyną Wojtas z Zespołu Przychodni Specjalistycznych.
Czym insulinooporność różni się od cukrzycy i czy nieleczona może do niej doprowadzić?
Tak, nieleczona insulinooporność może być prekursorem do powstania cukrzycy, niekiedy nawet nazywana jest właśnie stanem przedcukrzycowym. Zasadnicza różnica między rozwiniętą już cukrzycą, a insulinoopornością polega na tym, że w IO nie cierpimy na niedobór hormonu jakim jest insulina (obniżającym poziom cukru we krwi), tak jak w przypadku cukrzycy. Mimo wydzielania prawidłowych jej ilości, nasze komórki na nią nie reagują. Stają się „oporne” na jej działanie, co skutkuje zwiększoną glikemią i ogólnym pogorszeniem pracy naszej gospodarki cukrowo-insulinowej.
Dlaczego zastosowanie właściwej diety w insulinooporności jest tak ważne?
Dieta w leczeniu IO jest ważna, ponieważ jest to choroba dietozależna. To jak się odżywamy – co jemy, ile jemy oraz jak komponujemy posiłki – będzie miało znaczący wpływ na rozwój oraz proces leczenia tej choroby. Wprowadzenie zmian w diecie oraz redukcja masy ciała do prawidłowego poziomu, może pozwolić nie tylko na zahamowanie rozwoju cukrzycy typu II, ale także na wyciszenie insulinooporności.
Czy ważna jest częstotliwość spożywania posiłków?
Bardzo ważna. W odróżnieniu od diety cukrzycowej, zalecane jest spożywanie 3 lub 4 większych posiłków, w równych odstępach czasu. Pozwoli to na swobodne opadnięcie poziomu insuliny po każdym posiłku i stopniowe uwrażliwienie komórek na jej działanie. W momencie kiedy co chwilę jemy posiłek lub między nimi podjadamy, insulina produkowana jest cały czas w odpowiedzi na wzrastającą glikemię poposiłkową. Taki mechanizm prowadzi do hiperinsulinemii, czyli następstwa insulinooporności i powstania błędnego koła. Należy również pamiętać o tym, że to lekarz lub dietetyk decyduje o tym, jaka ilość posiłków będzie najlepsza dla osoby chorej na IO. Model 3-4 posiłkowy może nie sprawdzić się u pacjenta, u którego mamy do czynienia z hipoglikemią poposiłkową (zbyt niskie stężenia glukozy we krwi).
Dieta przy insulinooporności – jakie produkty wybierać i jak komponować posiłki?
Dieta w zaburzeniach gospodarki cukrowo-insulinowej powinna obfitować w produkty pełnoziarniste, wysokobiałkowe oraz tłuszcze roślinne. Jak najwięcej gotujmy w domu, od podstaw i surowego produktu. Posiłki warto komponować tak, aby były źródłem wszystkich składników pokarmowych. Obecność białka, tłuszczu oraz błonnika (obecnego m.in. w owocach i warzywach) spowolni wchłanianie się glukozy do krwi.
Jakich produktów unikać w diecie osób chorych na insulinooporność?
Unikamy przede wszystkich słodyczy i produktów wysokoprzetworzonych. Cukier, słodycze, soki, słodkie napoje, wyroby ciastkarsko-piekarnicze, paluszki, krakersy, produkty w słoikach, z torebki – wszystko to powinno być stopniowo z diety eliminowane, ze względu na wysoką zawartość w nich cukru oraz konserwantów. Pamiętajmy jedynie, aby robić to stopniowo i z głową. Zwracajmy uwagę na skład produktu i wybierajmy te z najkrótszym składem i z możliwie najmniejszą zawartością cukru obecnego pod różnymi postaciami.
Przykładowy jadłospis dzienny dla osoby chorującej na insulinooporność?
8.00 – Śniadanie
Jajecznica z cebulą i pieczarkami, chleb żytni z oliwą czosnkową.
12.00 – II śniadanie
Jogurt naturalny z jabłkiem, orzechami włoskimi i cynamonem.
16.00 – Obiad
Kasza pęczak z pieczonym łososiem i brokułem.
19.30-20.30 – Kolacja
Sałata rzymska z pieczoną piersią z kurczaka, pomidorkami koktailowymi i grzankami. Sos na bazie ziół i musztardy.
A co z owocami?
Analogicznie jak w przypadku diety cukrzycowej, nie ma potrzeby całkowitej eliminacji owoców w diety. Ogólnie zalecenia mówią o ograniczeniu porcji do 200-300g na dobę. Należy zwrócić jednak dużą uwagę na to jakie owoce jemy, w jakich ilościach i czy spożywamy je w towarzystwie innych składników pokarmowych, które będą opóźniać wchłanianie się cukrów prostych z owoców. Wybierajmy owoce mniej dojrzałe i jedzmy je najlepiej w postaci surowej. Wszelkiego rodzaju rozdrabianie lub dodatkowa obróbka termiczna może podwyższać ich indeks glikemiczny. Unikajmy dojrzałych bananów, winogron, arbuzów, owoców suszonych oraz tych z puszki.
Co powinna pić osoba z insulinoopornością, a jakich napojów unikać?
Podstawą diety powinna być woda, herbata czarna, zielona, herbaty ziołowe (niesłodzone lub z dodatkiem słodzika nie podnoszącego poziomu cukru we krwi np. erytrytol), kawa (bez dodatku mleka, śmietanki czy cukru). W diecie dopuszczalne są napoje typu „zero”, lecz należy pamiętać o tym, że nie każdy słodzik znajdujący się w składzie takich napojów będzie odpowiedni dla osoby zmagającej się z zaburzeniami gospodarki cukrowej. Wszelkiego rodzaju soki owocowe, napoje owocowe, napoje energetyczne i alkohol, powinny być w diecie ograniczone do minimum.
