AKTUALNOŚCI


17 kwietnia 2014 Panie Doktorze

Tematem przewodnim tegorocznego Światowego Dnia Zdrowia są choroby przenoszone przez wektory, czyli organizmy, które są przenosicielami patogenów lub pasożytów. Poprzez wędrówkę i kontakt z otoczeniem przenoszą groźne drobnoustroje na inne organizmy, często na ludzi. W ten sposób mogą wywołać choroby, które zagrażają życiu lub zdrowiu człowieka.

W ostatnich latach w Polsce problemem stały się choroby przenoszone przez kleszcze, między innymi odkleszczowe zapalenie mózgu oraz borelioza. W dniach 2-8 kwiecień 2014 r. mogli Państwo zadawać pytania dotyczące tych chorób, na które odpowiedzi udzielił specjalista chorób zakaźnych – lek. Krzysztof Janusz.

Wszystkie pytania i odpowiedzi zostały publikowane w poniższej części.

1. Co to jest za choroba?

Jest to choroba wirusowa choroba ośrodkowego układu nerwowego przenoszona przez kleszcze. Obejmuje choroby :Dalekowschodnie zapalenie mózgu przenoszone przez kleszcze (rosyjskie wiosenno-letnie zapalenie mózgu), Środkowoeuropejskie zapalenie

2. Jakie są objawy odkleszczowego zapalenia opon mózgowych?

Wstępne objawy choroby imitują przeziębienie. Są to: ogólna niedyspozycja, gorączka ok. 38°C, bóle głowy, stawów, mięśni, objawy nieżytu górnych dróg oddecho­wych, niekiedy nudności, wymioty. Ta pierwsza faza kzm trwa zwykle 1- 9 dni po czym, o ile jest to poronna postać choroby, chory powraca do zdrowia. Przebieg pełnoobjawowy cechuje wystąpienie drugiej fazy kzm. Drugą fazę choroby, trwającą kilka tygodni a nawet miesięcy, rozpoczyna nagły skok gorączki (ok. 40°C), zmiana nastroju (depresja), nękające bóle i zawroty głowy, wymio­ty, światłowstręt, oczopląs, niekiedy widzenie podwójne, niedosłuch, spadek ciśnienia krwi, drżenie zamiarowe, niedowłady wiotkie. Pojawiają się zaburzenia świadomości, aż do jej utraty. Chory zostaje unieruchomiony, może wystąpić sztywność karku. Charakter objawów zależy od tego, czy choroba przebiega pod postacią mózgową, oponową czy rdzeniową.

 

3. Jakie są powikłania związane z ta choroba?

U chorych na zapalenie mózgu, rdzenia kręgowego możliwe utrzymywanie się przez kilka miesięcy zaburzeń czucia, niedowładów, upośledzenia pamięci. Śmiertelność w tej chorobie wynosi około 1-5 %.

 

4. Czy każde ukąszenie kleszcza skutkuje zapaleniem opon mózgowych?

Kleszczowe zapalenie opon mózgowo rdzeniowych jest w Polsce chorobą niezwykle rzadką. Zachorowania są związane na ogół z ogniskami przyrodniczymi, w których wirus krąży między zwierzętami (gryzonie, zwierzyna leśna, ptaki wędrowne) i przenosicielami wirusa, którymi są kleszcze. W Polsce od wielu lat zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu występowały głównie na terenach endemicznych w dawnym województwie białostockim, suwalskim i olsztyńskim. Obecnie liczba zgłoszonych zachorowań wynosi około 200 roczne.

 

5. Jak wygląda leczenie w przypadku odkleszczowego zapalenia opon mózgowych?

Nie ma leczenia przyczynowego kleszczowego zapalenia mózgu. Leczymy chorych wyłącznie objawowo.Skuteczność leczenia objawowego zależy w dużym stopniu od kondycji zdrowotnej chorego.

 

6. Jakie badania należy wykonać aby sprawdzić czy mamy do czynienia z odkleszczowym zapaleniem opon mózgowych?

Rozpoznanie kzm jest możliwe, o ile wykonane będą testy serologiczne z krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego. Należy wykonać nakłucie lędźwiowe i oznaczyć przeciwciała przeciwko KZM met Elisa (wykonuje PZH w Warszawie)
7. Czy są jakieś szczepionki przeciw odkleszczowemu zapaleniu opon mózgowych? Komu mogą być podawane i w jakim okresie?

Aktualnie immunoprofilaktyka czynna oparta jest o stosowanie szczepionek inaktywowanych o wysokiej aktywności uodparniającej, jednak wyma­gających szeregu rewakcynacji (doszczepiania). W Polsce obecnie zarejestrowane są szczepionki dwóch producentów Baxter (FSME-Immun) i Chiron (Encepur) o praktycznie identycznych właściwościach. Są to szczepionki o wysokim marginesie bezpieczeństwa i możliwości stosowania również w stanach upośledzenia odporności . Aktualna formuła uod­pornienia sprowadza się do uodpornienia podstawowego (3 dawki), a następnie (w od­stępach 3-5 lat) podawania dawek przypominających. Takie uodpornienie pozwala na wysoki stopień serokonwersji i wysoką skuteczność ochronną (powyżej 95%).

 

 



17 kwietnia 2014 Panie Doktorze

Tematem przewodnim tegorocznego Światowego Dnia Zdrowia są choroby przenoszone przez wektory, czyli organizmy, które są przenosicielami patogenów lub pasożytów. Poprzez wędrówkę i kontakt z otoczeniem przenoszą groźne drobnoustroje na inne organizmy, często na ludzi. W ten sposób mogą wywołać choroby, które zagrażają życiu lub zdrowiu człowieka.

W ostatnich latach w Polsce problemem stały się choroby przenoszone przez kleszcze, między innymi odkleszczowe zapalenie mózgu oraz borelioza. W dniach 2-8 kwiecień 2014 r. mogli Państwo zadawać pytania dotyczące tych chorób, na które odpowiedzi udzielił specjalista chorób zakaźnych – lek. Krzysztof Janusz.

 

Wszystkie pytania i odpowiedzi zostały publikowane w poniższej części.

 

1. Czym jest borelioza?

Borelioza to choroba zakaźna przenoszone wywołana przez bakterie należące do krętków: Borrelia burgdorferi (głownie USA) , Borrelia garinii, Borrelia afzelii (Europa), Borrelia japonica (Azja Japonia), przenoszona na człowieka i niektóre inne zwierzęta przez kleszcze z rodzaju Ixodes. Zakażenie człowieka następuje poprzez ślinę lub wymiociny kleszcza. Rezerwuarem krętka są liczne gatunki zwierząt, głównie gryzonie, sarny, niektóre ptaki.

 

2. Jakie są objawy?

Wczesne objawy choroby to charakterystyczny rumień zwany wędrującym – cechuje się obwodowym szerzeniem się i centralnym ustępowaniem. Rumień wędrujący jest najczęstszym objawem wczesnej postaci boreliozy (jest to objaw patognomoniczny- tzn nie występuje w żadnej innej chorobie i często wyprzedza powstanie przeciwciał przeciwko krętom Borrelii . Stwierdzenie rumienia wędrującego upoważnia do rozpoczęcia leczenia antybiotykiem nawet bez badań serologicznych) . Inne wczesne zmiany to rzadko występujący naciek limfocytarny skóry (sinoczerwony guzek na mosznie sutku lub małzowinie usznej) oraz objawy grypopodobne obejmujące gorączkę, ból głowy, osłabienie. Wczesne objawy ustępują w ciągu 3 miesięcy i u części chorych rozwija się postać wczesna rozsiana, która może przebiegać pod postacią zapalenia stawów lub neuroboreliozy albo (rzadziej) zapalenia mięśnia sercowego. Po wielu latach od zakażenia u części chorych dochodzi do zanikowego zapalenia skóry, przewlekłego zapalenia stawów, powikłań neurologicznych- to tak zwana borelioza późna rozsiana.

 

3. Jakie są powikłania z nią związane?

Borrelia zwykle usadawia się w tkance łącznej (skóra, ścięgna, ściany naczyń krwionośnych, w tym w naczyniach mózgowych), w mięśniach i w tkance nerwowej (w komórkach glejowych i nerwowych). Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego prawdopodobnie jest wynikiem przylegania krętków do komórek glejowych. Bakterie mogą indukować indukować wydzielanie do komórek nerwowych pewnych substancji, w tym cytokin IL-6 i TNF-α oraz kwasu chinolinowego, które w nadmiarze stają się szkodliwe dla neuronów. Zmiany w układzie nerwowym powodowane przez boreliozę są na tyle charakterystyczne, że przez wiele lat występowały jako samodzielna jednostka chorobowa zwana zespołem Bannwartha. Istnieje hipoteza, że bakteria wytwarza toksynę bakteryjną odpowiedzialną za co najmniej część objawów choroby, takich jak zaburzenia pamięci, bezsenność oraz drętwienia kończyn i języka.

W patogenezie postaci stawowej największą rolę odgrywają proces rozpoznawania białka OspA (białko powierzchniowe A jest białkiem otoczki krętka), przez makrofagi. Makrofagi po rozpoznaniu obcego białka wydzielają prozapalne cytokiny które z koleji powodują tworzenia nacieków zapalnych zawierających pobudzone komórki jednojądrzaste i fibroblasty. Odczyn zapalny powoduje proliferację błony maziowej, odkładanie się tkanki łącznej i w konsekwencji uszkodzenie stawu. Prawdopodnie nawet martwe krętki (samo białko OspA) mogą stymulować makrofagi do produkji prozapalnych cytokin i rozwoju stanu zapalnego.

 

4. Jak wygląda leczenie boreliozy?

Boreliozę leczy się za pomocą antybiotyków. Wybór leku zależy od postaci (etapu) choroby. W leczeniu znajdują zastosowanie: pochodne penicyliny, cefalosporyny oraz doxycylina . Czas trwania leczenia również zależy od postaci choroby – waha się od 21 do 28 dni . Niekiedy występują nawroty choroby, które wymagają powtórnej antybiotykoterapii. Należy je odróżnić od słabnących dolegliwości, które wymagają jedynie leczenia objawowego. Właściwa antybiotykoteriapia zapewnia wyleczenie w >90% przypadków. Nie ma podstaw naukowych do wielokrotnego powtarzania kuracji lub wielomiesięcznego stosowania antybiotyków.

 

5. W jaki sposób dochodzi do zakażenia ta chorobą?

Choroba jest przenoszona przez kleszcze. Do zakażenia dochodzi w wyniku ukłucia przez zakażonego kleszcza. Częstość występowania zakażonych kleszczy w różnych częściach Europy waha się od 3% do 34%. Typowymi miejscami ukłucia u człowieka są głowa, uszy, miejsca zgięcia dużych stawów, ręce i nogi. Ponieważ ślina kleszczy posiada właściwości znieczulające, ukłucia na ogół nie zostaje zauważone i dlatego też bardzo często osoby z zachorowaniem na boreliozę nie przypominają sobie momentu ukłucia. Zakażenie człowieka następuje poprzez ślinę lub wymiociny kleszcza , zwykle potrzeba ok 12 h przebywania kleszcza aby doszło do transmisji zakażenia. Brak dowodów że inne owady mogą przenosić tę chorobę. Większość nowych przypadków boreliozy jest notowana między 1 maja a 30 listopada, a 80% przypadków występuje w czerwcu i lipcu]w okresie żerowania mikroskopijnych, trudnych do zauważenia nimf kleszczy. W Polsce rejonem endemicznym jest północna część kraju (szczególnie województwo podlaskie, warmińsko-mazurskie, zachodniopomorskie). W ostatnich latach szczególny wzrost zachorowań odnotowano w województwie śląskim i małopolskim

6. Jakie badania wykonuje się aby potwierdzić czy mamy do czynienia z boreliozą?

Podstawową rolę w diagnostyce boreliozy odgrywa diagnostyka serologiczna. Za pomocą testów ELISA wykrywa się przeciwciała w klasie IgM i IgG. Swoiste IgM pojawiają się we krwi po 3–4 tygodniach od zakażenia (mogą być wykrywane w drugim tygodniu choroby, ale u większości pacjentów pojawiają się później) i zwykle zanikają w ciągu 4–12 miesięcy. Swoiste IgG są wykrywalne po 6–8 tygodniach od zakażenia i utrzymują się wiele lat nawet u pacjentów skutecznie leczonych antybiotykami. W przypadku wyniku dodatniego lub wątpliwego konieczne jest zastosowanie testu potwierdzenia – western blot, który charakteryzuje się wysoką (do 100%) swoistością. Dodatni wynik badania serologicznego bez objawów klinicznych typowych dla boreliozy nie ma znaczenia diagnostycznego.

 

7. Czy są jakieś sposoby zabezpieczenia się przed boreliozą?

W przypadku znalezienia kleszcza na ciele należy go niezwłocznie usunąć pęsetą. Kleszcza trzeba chwycić tuż przy skórze i pociągnąć wzdłuż osi wkłucia, a miejsce po ukąszeniu dokładnie przemyć spirytusem. Jeśli w skórze pozostanie część głowowa, należy stosować tylko dezynfekcję (część głowowa nie zwiększa ryzyka zakażenia). Jeżeli kleszcz tkwi głęboko, można bezzwłocznie udać się do lekarza. Nie wolno kleszcza wykręcać, wyciskać go, smarować benzyną, tłuszczem lub innymi środkami (prowokują wymioty i zwiększają ilość śliny u kleszcza wydalanej do krwi, co zwiększa ryzyko zakażenia). Usunięcie kleszcza w ciągu pierwszej doby po ukąszeniu wielokrotnie zmniejsza prawdopodobieństwo zarażenia.


Zespół Przychodni Specjalistycznych w Tarnowie
Sp. z o.o.
ul. Marii Skłodowskiej-Curie 1
ul. Mostowa 6
33-100 Tarnów

NIP: 8733250820
REGON: 851800010
BDO 000034332

2017 © - Zespół Przychodni Specjalistycznych Sp. z o.o. - Wszelkie prawa zastrzeżone. Wykonanie: Satis.net.pl

Od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO”, lub „Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych”). W związku z tym chcielibyśmy poinformować Cię o przetwarzaniu Twoich danych oraz zasadach, na jakich będzie się to odbywa. W zakładce RODO znajdziesz pełną informacje na ten temat.

Czytanie treści Press Enter to Read Page Content Out Loud Press Enter to Pause or Restart Reading Page Content Out Loud Press Enter to Stop Reading Page Content Out Loud Screen Reader Support