USG – badanie, które pozwala poznać tajemnice organizmu [WYWIAD]

To nieinwazyjne, bezbolesne i bezpieczne dla organizmu badanie, wykonywane regularnie, nawet jeśli nic nam nie dolega, może wykryć różne nieprawidłowości na wczesnym etapie. USG w wielu przypadkach może nawet uratować życie.

Rozmawiamy z lekarzem Mariuszem Skopkiem z Zespołu Przychodni Specjalistycznych w Tarnowie.

Czy badanie ultrasonograficzne powinniśmy dopisać do listy badań obowiązkowych?

Na pewno powinny o tym pomyśleć osoby, u których w rodzinie wystąpiły choroby nowotworowe. Rak jelita grubego, rak sutka i rak jajnika – grupa tych trzech nowotworów ma wspólny hormonalny korzeń. I to widać po pacjentach jak te geny działają. Są częste występowania rodzinne chorób nowotworowych. To jest duży problem.

Co daje takie badanie?

Tego typu diagnostyka ułatwia postawienie dobrego rozpoznania, przyspiesza leczenie, skraca cały proces od dolegliwości do wyleczenia pacjenta. Zwłaszcza w przypadku chorób nowotworowych ma to kluczowe znaczenie.

Co widać na USG?

Dzięki USG błyskawicznie i bezboleśnie poznajemy tajemnice organizmu człowieka. Badanie pokazuje kształt i wielkość poszczególnych narządów. W ten sposób sprawdza się kondycję m.in. wątroby, trzustki, nerek, jajników, jąder czy piersi. Można zobaczyć nacieki zapalne, można zobaczyć guzy, można zobaczyć również zaburzenia krążenia krwi. Możemy stwierdzić przede wszystkim czy w naczyniu widać przepływ, czy ten przepływ odbywa się z prawidłową prędkością. W przypadku naczyń żylnych możemy stwierdzić czy krew nie cofa się, czy nie mamy niewydolności zastawkowej. To jest szeroka gama różnych informacji, niezbędnych do tego żeby stawiać prawidłowe diagnozy i żeby prawidłowo prowadzić pacjenta.

USG zawsze prawdę powie?

Nie, nie zawsze. Nie ma prawd absolutnych i tak samo badanie ultrasonograficzne nie wyjaśni nam wszystkich dolegliwości, które możemy odczuwać. Natomiast jest cała masa schorzeń, które jesteśmy w stanie wykryć i dla nich warto to badanie zrobić. Nie zapominajmy też, że jest to badanie dodatkowe, rzecz po którą się sięga po rozmowie z pacjentem i wstępnym badaniu fizykalnym.

Czy badanie USG jest szkodliwe?

USG możemy wykonywać nawet kilka razy w ciągu dnia, oczywiście jeżeli jest taka potrzeba. To nie jest promieniowanie przenikliwe jak w RTG, nie mamy też do czynienia ze zmianą natężenia pola magnetycznego jak w przypadku tomografii i rezonansu. Wiązka ultrasonograficzna jest falą mechaniczną, powoduje drgania cząstek. Drgania cząstek powodują wzrost temperatury. Jeżeli chodzi o badanie naszych tkanek nie ma z tym żadnego problemu dlatego, że krew to ciepło momentalnie rozprowadza.

A co z badaniem USG w ciąży?

Wody płodowe co prawda nie mają takiej cyrkulacji, ale żeby podgrzać płód o pół stopnia czy o stopień, trzeba by było „wisieć” z tą sondą ultrasonograficzną w jednym miejscu nad tą biedną pacjentką przynajmniej pół godziny i używać bardzo wysokich indeksów mechanicznych. Natomiast badanie USG w przypadku kobiet w ciąży jest bardzo ważne, zwłaszcza ultrasonografia przestrzenna, czyli obraz 3D lub 4D który pomaga wykryć wiele nieprawidłowości na wczesnym etapie rozwoju, np. wady serca. Prenatalne rozpoznanie wady wrodzonej serca umożliwia lekarzom przygotowanie odpowiedniego planu leczenia dziecka zaraz po urodzeniu, a jeśli jest taka potrzeba, nawet w łonie matki.

O czym w badaniu USG świadczy powiększona wątroba?

Sam fakt powiększenia wątroby sygnalizuje już pewną nieprawidłowość. Różne stany kliniczne powodują tego typu sytuacje: niewydolność krążenia, zatrucia, tu mam na myśli nadużywanie leków czy alkoholu.

Czy torbiele to zła diagnoza?

Niekoniecznie. Zwłaszcza jeżeli są pojedyncze i jeśli są to torbiele proste. Torbiel, żeby stanowiła problem zdrowotny dla pacjenta musiałaby być olbrzymia. Musiałaby mieć 10-15 cm, z reguły takie torbiele mają 4-5 cm średnicy. Ważne jest też położenie. Jeżeli te torbiele nie są położone blisko wnęki wątroby i nie uciskają na naczynia krwionośne nie stanowią zagrożenia. Gorzej jeżeli w tej torbieli są lite zmiany, zwłaszcza jeżeli są unaczynione. Wtedy trzeba pogłębić diagnostykę. Sięgamy po techniki radiologiczne, tomograf czy rezonans, z użyciem środków kontrastowych.

Czy do badania USG trzeba się odpowiednio przygotować?

Wymaga tego zwłaszcza badanie jamy brzusznej. Aby badanie było bardziej wiarygodne, już na kilka dni przed USG powinno się unikać potraw ciężkostrawnych i prowokujących nadmierne wytwarzanie gazów. Mogą one bowiem zamazywać obraz. W dniu badania lepiej być na czczo. Na godzinę przed wejściem do gabinetu dobrze jest wypić przynajmniej litr niegazowanej wody mineralnej lub niesłodzonej herbaty, by podczas badania pęcherz był wypełniony. Bezpośrednio przed badaniem nie wolno też palić papierosów, gdyż dym zniekształca obraz.