Chorób reumatycznych można uniknąć! [WYWIAD z dr Grażyną Rokitą]

Bolą cię kolana, strzyka w kościach, rwie w rękach? To może być reumatyzm. Już 9 milionów Polaków cierpi  z powodu chorób reumatycznych. Chorują zarówno osoby starsze, jak i młode, a nawet dzieci.

Rozmawiamy z dr n. med. Grażyną Rokitą z Zespołu Przychodni Specjalistycznych w Tarnowie.

To prawda, że objawy reumatyczne nasilają się gdy pada deszcz lub gwałtownie zmienia się ciśnienie?

To mit. Żadne z badań naukowych nie potwierdziło takiej zależności. Choroby reumatyczne to nie kwestia klimatu. Ani zmiana pogody ani zmiana ciśnień nie mają wpływu jeżeli chodzi o rozwój i przebieg chorób reumatycznych.

Czyli nie ma znaczenia czy mieszkamy w mglistej, chłodnej Anglii czy w słonecznej Grecji?

Nie można na to pytanie odpowiedzieć jednoznacznie ponieważ w chłodnej Anglii nie ma promieni słonecznych, nie ma witaminy D, która m.in. jest budulcem kości, jest inny sposób odżywiania, natomiast w Grecji mamy i słońce i dietę śródziemnomorską, która jak wiemy doskonale służy naszemu zdrowiu.

Czym właściwie jest reumatyzm?

Pod tym jednym pojęciem kryje się około 300 schorzeń, a ich cechą wspólną są przewlekłe dolegliwości stawów: ból, sztywność, ograniczenie ruchomości i obrzęki.

Dlaczego bolą nas stawy i kości?

Choroby reumatyczne charakteryzuje przewlekły proces zapalny, który toczy się w stawach, ale może być także w kościach. A jeżeli jest stan zapalny to jest i obrzęk i zaczerwienienie, ból i sztywność.

Co wiemy o przyczynach chorób reumatycznych?

Do końca nie jest to rozwikłane. Wiadomo, że są predyspozycje genetyczne, zwłaszcza przy chorobach tkanki łącznej np. reumatoidalnym zapaleniu stawów. Do tego dochodzą inne czynniki, które mogą uaktywnić proces chorobowy, np. niezdrowy styl życia, m.in. palenie papierosów. Jedną z przyczyn reumatyzmu mogą być również zaburzenia immunologiczne. Sytuacja, w której układ odpornościowy organizmu atakuje własne komórki, ma miejsce między innymi przy toczniu.

Jakie objawy powinny nas zaniepokoić?

Przede wszystkim złe samopoczucie, niechęć do pracy, osłabienie, obrzęki stawów, może występować tzw. sztywność poranna. Często ta poranna sztywność trwa kilka godzin i przechodzi po tzw. „rozruszaniu się”.

Co w morfologii, czyli tym podstawowym badanu krwi może wskazywać na reumatyzm?

Standardowe badanie profilaktyczne to OB. Podwyższony wskaźnik OB świadczy o wystąpieniu stanu zapalnego w organizmie, który towarzyszy chorobom reumatycznym. Niepokojąca jest także długotrwała anemia i obniżona liczba białych krwinek. Ważne są także wskaźniki CRP i kwasu moczowego. Pamiętajmy jednak, że odchylenia od normy w morfologii mogą towarzyszyć różnym chorobom i zawsze trzeba je skonsultować z lekarzem. W przypadku podejrzenia chorób reumatycznych wykonujemy tzw. profil reumatyczny. W diagnostyce reumatyzmu stosuje się również badania RTG, które są przydatne w znalezieniu zmian w stawach i tkankach okołostawowych. Również tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny ułatwiają rozpoznanie wszelkich nieprawidłowości, na wczesnym etapie choroby.

Reumatyzm zazwyczaj kojarzy się ze starością. Czy dzieci też mogą mieć reumatyzm?

Schorzenia reumatyczne mogą dotknąć każdego, nawet małe dziecko. Młodzieńcze Idiopatyczne Zapalenie Stawów (MIZS), to najczęstsza przewlekła choroba reumatyczna w wieku dziecięcym i młodzieńczym do 16 r. ż. Jest to choroba autoimmunologiczna, gdzie komórki układu odpornościowego z niewiadomego powodu zaczynają niszczyć własną chrząstkę w stawie, ścięgna oraz inne narządy.

Do czego może doprowadzić lekceważenie chorób reumatycznych?

Niestety są to schorzenia bardzo poważne. Nieleczone mogą prowadzić do kalectwa. Natomiast leczone w odpowiedni sposób i względnie szybko mogą powodować długotrwałe remisje. Może dojść nawet do zatrzymania choroby.

Jakie błędy popełniają pacjenci, którzy cierpią z powodu chorób reumatycznych?

Pacjenci z chorobami reumatycznymi często popełniają błędy, np. lecząc się na własną rękę. Pamiętajmy, że leki albo maści, które pomogły koleżance, nam mogą zaszkodzić. Ważne jest także to aby przed wizytą u fizjoterapeuty odwiedzić lekarza, który zdecyduje jakie zabiegi będą odpowiednie dla danego schorzenia.

Fizjoterapia przynosi ulgę?

Fizjoterapia jest niezwykle istotna w reumatyzmie. Dzięki niej można powstrzymać postęp choroby, a niekiedy nawet przywrócić pewne funkcje ruchowe uszkodzonych stawów. To różnego rodzaju ćwiczenia, które pacjent może wykonywać sam w domu, ale też masaże klasyczne, które niwelują napięcie i sztywność mięśni, masaże wodne czy stosowane w uzdrowiskach zabiegi borowinowe. Jednak o tym jakie zabiegi będą odpowiednie musi zdecydować lekarz reumatolog, bo to co dla jednych będzie dobre innym może zaszkodzić.

Co robić żeby uniknąć problemów ze stawami?

W przypadku chorób reumatycznych bardzo ważna jest profilaktyka. Wielu dolegliwościom możemy zapobiec. Zdrowy styl życia przede wszystkim, zdrowe korzystanie ze słońca, odpowiednia dieta. Są też ograniczenia, udowodniono naukowo, że palenie papierosów szkodzi zarówno stawom jak i kościom. Palenie tytoniu przyczynia się zarówno do osteoporozy jak i reumatoidalnego zapalenia stawów.