SIBO. Czym jest zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego? [WYWIAD]
Uczucie pełności, nudności, biegunki lub zaparcia, zwiększony obwód brzucha, zgaga, refluks – te objawy charakterystyczne dla wielu dolegliwości mogą świadczyć także o Sibo. Co kryje się pod tą nazwą, na czym polega to schorzenie, komu grozi?
Rozmawiamy z dietetyk Katarzyną Wojtas z Zespołu Przychodni Specjalistycznych w Tarnowie.
Czym jest SIBO? Czy klasyfikowane jest jako choroba?
SIBO jest to przerost bakteryjny jelita cienkiego. Jelito cienkie kolonizowane jest przez bakterie (głównie te bytujące w jelicie grubym), które w fizjologicznych warunkach nie powinny tam występować. SIBO nie jest chorobą, lecz zespołem objawów, które występują na skutek nieprawidłowego składu mikrobioty jelit.
Jaka jest przyczyna występowania tego zaburzenia? Czy jakieś choroby mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia SIBO?
Przyczyn jest bardzo dużo i u wielu pacjentów bardzo ciężko jest je znaleźć. Możemy zaliczyć do nich nieprawidłowości lub zaburzenia anatomiczne dotyczące zastawki krętniczo-kątniczej (oddziela jelito cienkie od jelita grubego), stany pooperacyjne, stres, zdiagnozowany refluks, zespół jelita drażliwego, nadużywanie antybiotyków, alkoholu czy leków stosowanych „na zgagę”. Także obecność chorób takich jak cukrzyca, choroby trzustki, niealkoholowe stłuszczenie wątroby, czy nawet trądzik różowaty mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia nieprawidłowego rozrostu. Ze względu na mnogość przyczyn, SIBO może dotykać pacjentów w każdym wieku.
Jakie są pierwsze objawy? Co powinno nas zaniepokoić?
Niepożądane bakterie, które zagnieździły się w jelicie cienkim, karmią się resztkami pokarmowymi trafiającymi do jelit. Rosnąc i namnażając się wytwarzają gazy – metan, wodór lub siarkowodór. Dlatego też najbardziej typowymi objawami wskazującymi na to, że mógł pojawić się u nas przerost jest (wyraźnie) zwiększone wydzielanie gazów, biegunki, uczucie pełności, zwiększony obwód brzucha (twardy, odstający brzuch). Także towarzysząca zgaga, refluks czy ogólne pogorszenie samopoczucia związane z ciągłym dyskomfortem ze strony jelit. Objawy niestety często mogą sugerować inne jednostki chorobowe układu pokarmowego.
Jak zdiagnozować SIBO?
Najpopularniejszą metoda diagnozy SIBO jest wykonanie tzw. oddechowego testu wodorowego lub wodorowo-metanowego. Polega on na spożyciu roztworu laktulozy i pobraniu próbek oddechowych w kilku powtórzeniach (badanie trwa około 3h). Jeśli zawartość gazów jest zwiększona, możemy mieć pewność, że doszło u nas do przerostu kolonii bakterii. Inną z metod jest analiza treści jelitowej, lecz ze względu na wysoką inwazyjność oraz koszty, wykonywana jest zdecydowania rzadziej.
Czy do badania należy się jakoś specjalnie przygotować?
Tak, na około miesiąc przed badaniem należy odstawić wszelkie antybiotyki. Bezpośrednio przed badaniem należy ograniczyć spożycie węglowodanów (fermentujących), zrezygnować z picia alkoholu, palenia papierosów czy stosowania leków mających za zadanie zobojętniać kwas żołądkowy (IPP). Każdy z pacjentów zapisujących się na badanie powinien dostać listę zaleceń, których powinien przestrzegać przed badaniem.
Pozytywna diagnoza, jak leczyć?
Podstawową metoda leczenia jest antybiotykoterapia, dobrana indywidualnie pod kątem wyników testu oddechowego. U pacjentów u których nie występuje konieczność leczenia antybiotykami, należy bardzo mocno skupić się na odpowiedniej probiotykoterapii oraz odbudowaniu prawidłowego pH w określonych odcinkach przewodu pokarmowego. Do metod terapii należy również szukanie pierwotnej przyczyny powstania przerostu i możliwa jej eliminacja. Leczenie SIBO musi odbywać się tylko i wyłącznie pod okiem lekarza gastroenterologa (i bardzo często dietetyka).
Jak powinna wyglądać dieta osoby, u której zdiagnozowano SIBO?
W procesie leczenia u większość pacjentów należy zastosować tzw. dietę low-FODMAP. Polega ona na ograniczeniu (lub chwilowej całkowitej eliminacji) produktów o wysokiej zawartości fermentujących oligosacharydów, disacharydów, monosacharydów oraz polioli. Znajdują się one głównie w owocach, warzywach, produktach mlecznych (zwierających laktozę), roślinach strączkowych, produktach pszennych, słodzidłach i słodzikach. Dieta ta jest wymagająca, lecz musi być stosowana tylko przez okres leczenia (jeśli znaleźliśmy pierwotną przyczynę przerostu i możemy zastosować powolne wychodzenie z diety).
