Udary mózgu, zawały serca, nowotwory płuc, uciążliwe alergie, astma, mniejsza waga urodzeniowa u dzieci, zachowania autystyczne i depresja. Lekarze nie mają wątpliwości, smog poważnie szkodzi naszemu zdrowiu i znacznie skraca nasze życie.
Szczególnie mocno daje się we znaki, gdy spadają temperatury. Z kominów domów i kamienic unoszą się wtedy kłęby sinego lub czarnego, duszącego dymu. Niestety wielu mieszkańców wciąż pali w piecach byle czym: najgorszej jakości węglem, śmieciami czy plastikiem.
O tym jak szkodzi nam smog rozmawiamy z Ireną Rajtar, specjalistą chorób płuc z Zespołu Przychodni Specjalistycznych w Tarnowie.
Specjaliści od dłuższego czasu grzmią: smog nas zabija. A jednak ciągle nad miastami widzimy kłęby czarnego toksycznego dymu. Najgorsze jest to, że ludzie ciągle do swoich pieców wrzucają co popadnie: stare meble, plastik czy opony. Pani doktor to brak świadomości zagrożenia czy zwykła ludzka głupota?
Myślę, że niestety dużo w tym jest zwykłej ludzkiej głupoty, ludzie doskonale zdają sobie sprawę z tego czym palą. Niewątpliwie wynika to często ze złej sytuacji finansowej, bo wielu nie stać na wysokiej jakości opał, niemniej jednak oni są świadomi tego co robią.
I są świadomi tego, że skracają sobie życie?
Sobie i wszystkim dookoła, bo substancje toksyczne dostają się do powietrza, którym oddychamy wszyscy.
Znacznie skracamy sobie życie tym nieodpowiedzialnym zachowaniem?
Nie potrafimy określić tego precyzyjnie. Mówi się, że przez smog żyjemy o rok krócej, ale proszę pamiętać że często z powodu smogu mamy do czynienia z nagłymi przypadkami zgonów i wtedy skracamy sobie to życie nagle, drastycznie.
Jak smog szkodzi naszemu zdrowiu?
Drobiny, które każdego dnia wdychamy wraz z powietrzem, osiadają na naszych płucach sprzyjając całej gamie dolegliwości – od chorób serca, przez uszkodzenia układu oddechowego i nerwowego po zaburzenia hormonalne oraz problemy z urodzeniem zdrowych dzieci. Z roku na rok zwiększa się liczba nowych zachorowań na choroby układu oddechowego oraz wydłuża się okres leczenia schorzeń górnych i dolnych dróg oddechowych. Przebiegają one bardziej intensywnie, a to z kolei przekłada się na wtórne choroby i pogłębianie się schorzeń układu sercowo – naczyniowego. Pociąga to za sobą coraz częstsze nagłe zgony. Zdarzają się one także u osób bardzo młodych.
Pyły zawieszone są drugim po papierosach czynnikiem wywołującym raka płuc, choroby układu oddechowego czy POCHP czyli przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Co dzieje się z naszymi płucami, gdy je oblepia gęsta i lepka smoła?
Nasz układ oddechowy ma ogromne możliwości samoobronne i taką pierwszą reakcją na wdychanie tych szkodliwych substancji jest kaszel, wtedy te drobinki z górnych dróg odkaszlemy stąd ten nagminny kaszel, z którym pacjenci się zgłaszają do mojego gabinetu. Natomiast mniejsze drobinki wchodzą głębiej, przenikają do układu krwionośnego i co najgorsze one uszkadzają nabłonek rzęskowy oskrzeli. W normalnych warunkach, rzęski które przesuwają się jak glony, oczyszczają oskrzela z tych substancji toksycznych. Kiedy jednak zostają uszkodzone, oblepione wówczas tracimy nasz mechanizm obronny i torujemy drogę wirusom i bakteriom. To jest to samo co dzieje się u palaczy.
Kiedy normy groźnego pyłu są przekroczone zwykle w mediach podawane są komunikaty o tym, że należy unikać przebywania na świeżym powietrzu i zwłaszcza dotyczy to dzieci, kobiet w ciąży i osób starszych. Dlaczego właśnie kobiety w ciąży powinny unikać przebywania w zanieczyszczonym powietrzu?
Za najniebezpieczniejszy składnik smogu uważany jest rakotwórczy benzopiren. To właśnie przez niego noworodki, których matki przebywały w zatrutym środowisku, mogą rodzić się z poważnymi wadami rozwojowymi. Coraz częściej także mamy do czynienia z chorobami układu oddechowego u dzieci, już od okresu niemowlęctwa. Później te dzieci częściej chorują, a zwykłe infekcje mają bardziej zaostrzony i dynamiczny przebieg.
Pacjenci zdają sobie sprawę, że ich problemy ze zdrowiem są spowodowane smogiem?
Ciągle nie dowierzają, że powietrze którym oddychamy ma tak duży wpływ na nasze zdrowie. Dlatego apeluję aby nie lekceważyć żadnych objawów, zwłaszcza u osób, u których wcześniej było wszystko w porządku i nagle pojawia się przewlekła choroba układu oddechowego, czy zapalenie śluzówki nosa lub łzawienie z oczu. Proszę żeby pacjenci reagowali, szli do lekarza i zaczęli się rozglądać co jest przyczyną tego. Owszem, mamy walczyć ze smogiem ale musimy się też chronić, bo jak tego nie zrobimy, to skończymy jako astmatycy czy z nowotworami. Chrońmy się ze świadomością tego, co nam te substancje toksyczne w powietrzu robią. Jeżeli słyszymy komunikaty, że normy szkodliwych pyłów są przekroczone albo wystarczy że widzimy siwy dym nad miastem, unikajmy wychodzenia na zewnątrz, nie wyprowadzajmy wtedy dzieci na spacer, nie wietrzmy mieszkań. Bądźmy odpowiedzialni za swoje zdrowie.
